کد مطلب:22124 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:22

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چه كنيم تا شيريني گناه از انسان گرفته شود و به سمت گناه نرويم؟

ابتدا مقدماتي بايد طي شود تا كمي شيريني گناه از صفحه دل محو گردد زيرا محو كامل آن زمان بسيار طولاني مي طلبد چه اين كه وقتي كاملاً محو مي گردد كه محور شيريني در دل دگرگون شود؛ يعني، شيريني حب الهي دل را پر كند و محبت به اهل بيت عصمت(ص) جان را فرا گيرد اگر اين شد جايي براي شيريني گناه در دل نمي ماند. اما مقدمات: {T1- پرهيز از زمينه گناه:T} فراهم شدن زمينه گناه باعث رغبت و ميل باطني به سمت گناه مي شود هر تشنه اي با ديدن آب زلال رغبت و كشش به آب را در خود به مراتب بيشتر احساس مي كند پس با پرهيز از زمينه گناه رغبت دل و ميل باطني به گناه حداقل كم مي شود و اين خود گامي است براي كم كردن شيريني گناه. {T2- روزه گرفتن:T} روزه گرفتن آن قواي حيواني انسان را كه خاستگاه گناه است در هم مي شكند. {Hعن ابي جعفر(ع): «اذا شبع البطن طغي H}؛{Mامام باقر(ع) مي فرمايند: هرگاه شكم سير گردد طغيان مي كندM}»، {V(المحجة البيضاء، ملا محسن فيض كاشاني، ج 5، ص 150)V}. بنابراين قواي حيواني انسان كه خاستگاه گناه است، خود از سيري شكم برمي خيزد. با روزه گرفتن، اين ريشه اصلي كه سيري شكم است كنده مي شود به شرط اين كه روزه با شرايطش باشد مثل اين كه اعضاي بدن چون چشم، زبان و... هيچ يك گناه نكند. از طرفي هنگام افطار و سحر نخوردن روزه را جبران نكند. تذكر بسيار بسيار مهم اين است اولاً روزه وقتي توصيه مي شود كه هيچگونه ضرري براي بدن نداشته باشد وگرنه شرعاً حرام است. ثانياً: اگر براي بدن هم ضرر ندارد به هيچ وجه مخل درس، تحقيق، تعليم و تعلّم و كار نباشد. ثالثاً اگر نه مضر بود و نه مخل فقط دوشنبه ها و پنج شنبه ها روزه گرفته شود ولي اگر شرايط روزه گرفتن نيست بايد مقدمه سوم دوبرابر شود. خلاصه روزه چون خاستگاه گناه را تضعيف مي كند و نيروهاي طغيان گر بدني را سست مي گرداند. شيريني بسياري از گناهان را در دل مي كاهد و انسان را به سمت و سوي تجرد و ملكوت مي كشاند و روح را از چشيدن طعم شيرين گناه منصرف مي سازد. {T3- ورزش:T} ورزش به نوبه خود علاوه بر آن كه آثار بدني دارد روح را در جهت ترك گناه تقويت مي كند دل را از توجه به گناه به سهم خود بازمي دارد مشروط بر اين كه با همين هدف و جهت خدايي انجام گيرد؛ يعني، ورزش كند تا بتواند دل را از فكر گناه باز دارد و اين خود به مرور زمان مي تواند شيريني گناه را در دل كم كند اگر روزه گرفتن ميسر نبود ورزش را از جهت زماني دو برابر كند مثلاً بيست دقيقه را چهل دقيقه كند. {T4- اجتناب از دوست ناباب:T} اين خود داخل در مقدمه اول مي شود ولي به جهت اهميت آن مخصوصاً ذكر شد دوستاني كه با رفتار و گفتارشان باعث مي شوند كه انسان گناه را در دل مزمزه كند در واقع دشمن هستند و پرهيز از آنها گامي موثر در كم كردن شيريني دل از گناه مي شود. {T5- فكر در مرگ:T} فكر در مرگ به انسان هشدار مي دهد و دل را از هر شيريني گناه مي رويد. {Hعن اميرالمؤمنين(ع): «اذكروا هادم اللذات و منغص الشهوات و داعي الشتات H}؛ {Mياد آوريد (مرگ را) منهدم كننده لذت ها را، تيره كننده شهوات را، خواننده جدايي ها را، ياد مرگ هم لذت ها را در دل انسان در هم مي كوبد و هم مشتهيات نفساني و خواهش هاي بي جاي دل را از درخشش مي اندازد و هم بانگ از يكديگر جدا شدن را به صدا در مي آوردM}»، {V(غرر و درر، باب موت به نقل از سرالاسراء، استاد علي سعادت پرور، ج 2، ص 159)V}. در حديثي ديگر از امام صادق(ع) نقل شده است: {Hذكر الموت يميت الشهوات في النفس...H}؛ {Mياد مرگ شهوات را در نفس مي ميراندM}»، {V(المحجةالبيضاء، ملامحسن فيض كاشاني، ج 8، ص 242)V} يعني خواسته هاي غريزي حيواني دل انسان را مي كشد و آن شيريني هاي حيواني انسان را كه مصداق بارزش گناه است، از بين مي برد. كيفيت فكر در مرگ مي تواند گوناگون باشد هر كس هر گونه كه بيشتر منقلب مي گردد و از دنيا و شيريني گناهان دنيا بيشتر متنفر و بي زار مي شود، همان گونه در فكر مرگ فرو رود آنچه مهم تر است آن مي باشد كه اين فكر اولاً هر روز باشد و ثانياً نيم ساعت در مكاني خلوت باشد مخصوصاً اگر آن مكانِ خلوت خود قبرستان باشد. شيخ نظامي گفته: {Sزنده دلي در صف افسردگان # رفت به همسايگي مردگان S} از وي سؤال كردند چرا اين قدر با قبرستان و مردگان انس گرفته اي؟ جواب داد: {Sمرده دلانند به روي زمين # بهر چه با مرده شوم همنشين S} {Sهمدمي مرده دهد مردگي # صحبت افسرده دل افسردگي S} {Sزير گل آنان كه پراكنده اند# گرچه به تن مرده بدل زنده اندS} {Sمرده دلي بود مرا پيش از اين # بسته هر چون و چرا پيش از اين S} {Sزنده شوم از نظر پاكشان # آب حياتست مرا خاكشان S} تمام اين پنج مقدمه به طور مستمر و دراز مدت بايد ادامه پيدا كند هر اندازه دقيق به آن عمل شود همان اندازه نتيجه مي بخشد. براي آگاي بيشتر ر.ك: 1- گناه شناسي محسن قرائتي 2- كيفر گناه، ج 1سيد هاشم رسولي محلاتي